Gülseren Onanç

Biz, SES Eşitlik ve Dayanışma Derneği’nin yayın organı olan SES Eşitlik Adalet Kadın Platformu’nda cesaretin, dayanışmanın, değişimin izini süreriz. Feminist perspektiften dünya okuması yapar, ataerkil sistemi sorgulayan, farklı bir sistemin mümkün olabileceğini müjdeleyenlerin peşine düşeriz. Direnen cesur kadınların hikayeleri bize gelecek için umut verir. Biz direnişleri, eşitlikçi duruşları, kadın dayanışmasına verdikleri destek, kariyerlerindeki başarıları ile genç kadınlara ilham veren kadınların hikayelerini derleriz.

Bir nevi yıldızları toplarız, dünyaya umut ekmek için.

2021 yılında da bu kadın hikayelerini topladık ve takipçilerimiz ile bültenlerimiz ve sosyal medya hesaplarımız yolu ile paylaştık. Yirmi birinci yüzyılın yirmi birinci yılında, yüzlerce kadın arasından 21 tanesini ‘SES YILIN KADINLARI‘ olarak seçelim ve onlara geniş kamuoyu önünde teşekkürlerimizi dile getirelim istedik. Kadın hakları mücadelesinde öncü, eşitlikçi ve feminist duruşuyla örnek olmuş, başarılarıyla kadınlara ilham vermiş veya sistematik baskılara direnerek dayanışmaya katkı sunmuş Türkiye ve dünyadan kadınları belirledik. Sonra Türkiye’deki kadınların onayına sunduk ve anketimize cevap veren 690 kadının cevapları ile ‘SES YILIN KADINLARI‘ listemizi oluşturduk.

Bize verdikleri cesaret ve umut için minnet borcumuzun sembolü olacak ‘SES YILIN KADINLARI ÖDÜLLERİ’ni 20 Ocak Perşembe akşamı Pera Müzesi’nde düzenlediğimiz bir törenle kamuoyuyla paylaştık.

Pandemi koşullarından dolayı sınırlı sayıda kişiyi davet edebildik. Hepsi birbirinden değerli kadın hareketinin temsilcileri, gazeteciler, aktivistler, politikacılar, yazarların katılımı ile ödül törenimiz bir yıldızlar geçidiydi. Omicron’a rağmen törenimize katılan misafirlerimiz bize güç kuvvet kattı. Değerli gazeteci, programcı kadın hakları savunucusu Özlem Gürses’in şahane sunumu ile bir şölene dönüştü.

‘SES YILIN KADINLARI‘ ödülleri uluslararası bir perspektiften verildi. Afganistan’da Taliban’a karşı direnen kadınlar da vardı, Rize-İkizdere’de yapılması planlanan taş ocağına karşı direnen kadınlar da. Paris Belediye Başkanı da vardı, Diyarbakır’ın tek kadın muhtarı da. Hepsinin ortak yönü, hakim sistem ile mücadele edip, eşitlikçi bir dünya inşası için çaba göstermeleri. Bu kadınların hikayelerinin her biri bir direniş, mücadele ve umut hikayesi.

SES YILIN KADINLARI 2021

Seçtiğimiz kadınların listesi şöyle:

Yaşanabilir bir dünya için yaylasını korumak üzere polise ve jandarmaya karşı direnen İkizdereli kadınlar. Afganistan’ı ortaçağ karanlığına iten, kadınların kamusal alanda varlığını ortadan kaldıran Taliban’a karşı eşit eğitim, çalışma ve siyasette yer alma hakları için büyük bir cesaretle mücadele eden Afgan kadınlar. Sağcı iktidar ve Katolik kilisesine karşı kürtaj yasağına karşı direnen Polonyalı kadın aktivistler. Türkiye’de toplumsal muhalefetin kutup yıldızı olan kadın hareketinin içinden bir dayanışma örneği olarak ortaya çıkan Eşitlik İçin Kadın Platformu (EŞİK) ve EŞİK’in kurulmasına öncülük eden Hülya Gülbahar. Demokratik, özgür ve özerk üniversite talebini sürdüren Boğaziçili kadın öğrenciler.

2022’de Fransa cumhurbaşkanlığı seçimleri için aday olduğunu açıklayan Paris Belediye Başkanı Anne Hidalgo. Şili’de feminist anayasa mücadelesi veren kadınlar adına Elisa Loncón Antileo. Cinsiyet eşitliği sayesinde koronavirüs aşısının geliştirildiğini söyleyen ve Almanya’da cumhurbaşkanını seçen Federal Kongre’ye de delege olarak seçilen Özlem Türeci. Farklılıklarını kucaklayan, dayanışma gösteren, özgüvenli bir mücadele sergileyerek bütün Türkiye’nin gururda ortaklaşmasını sağlayan A Milli Kadın Voleybol Takımı. Türkiye’ye kadın boksunda ilk olimpiyat şampiyonluğunu getiren Busenaz Sürmeneli.  Kamucu ve halk yararına gazeteciliğin önemli bir örneğini sunan Çiğdem Toker. Muhtarlık binasına kurduğu dilek kutusu ile 40 kız çocuğunu çocuk yaşta evlenmekten kurtaran Dilek Demir. 19. Onur Yürüyüşü’nde polislerin önünde yürüyen Liana Georgi. ‘Köyümdeki kız çocuklarının kaderini değiştireceğim’ diyen Merve Akpınar. Dünya Ticaret Örgütü’nün tarihindeki ilk kadın ve Afrikalı genel direktörü olan Ngozi Okonjo-Iweala. Derin Yoksulluk Ağı ile yoksulluğun kader olmaktan çıkabilmesi için ısrarlı bir mücadele yürüten Hacer Foggo. Sosyal medya hesabından kadın cinayetlerine tepki gösteren oyuncu Ezgi Mola. İran’da kamusal alanlarda başörtülerini çıkartıp İslamcı rejimin yasaklarına meydan okuyan Beyaz Çarşamba Hareketi. Urfa Adliyesi önündeaylardır tuttuğu adalet nöbeti eşinin ve oğullarının katillerinin yargılanmasını talep eden Emine Şenyaşar. Irkçılıkla mücadele, eşitsizlik, sanat ve eğitim ile ilgili çalışmalar yürüten sivil toplum kuruluşlarına 2,7 milyar dolar bağış yapan MacKenzie Scott. Asya’nın Nobel’i olarak bilinen ve dünya barışına katkıda bulunan kişilere verilen Gusi Barış Ödülü’nü Türkiye’den alan ilk kadın olan Elif Vatanoğlu Lutz.

Geleceğe bırakılacak umut hikayeleri

Ödül alan her bir kadının hikayesi geleceğe bırakılan umut hikayesiydi. Hikayelerin hepsi devam ediyor. Zira ‘SES YILIN KADINLARI‘ yerleşik bir sistemi değiştirmek üzere mücadele ediyor. Afgan kadınların da, Polonyalı kadınların da, İkizdereli kadınların da Boğaziçili kadınların da mücadelesi devam ediyor. Rize-İkizdere’de direnen kadınlar adına ödül alan Ayşe Albayrak’ın dediği gibi: “Direniş hala devam ediyor. Onlar yıkmaya, biz direnmeye devam ediyoruz. Bakalım kim kazanacak? Biz, bir ağaç kalana kadar direnmeye devam edeceğiz.”

Kurucusu olduğu Derin Yoksulluk Ağı ile ailelerden çocuklara ‘miras’ kalan yoksulluğun kader olmaktan çıkabilmesi için ısrarlı bir mücadele yürütmesiyle ödüle layık görülen Hacer Foggo’nun dayanışmaya daveti de çok anlamlıydı:  “Dayanışma yaşatıcak. Dayanışmayı lütfen her yerde, bulunduğunuz her yerde yaygınlaştırın.”

Kadınların yüzyılı

SES Yılın Kadınları ödülünü EŞİK adına Hülya Gülbahar aldı. Yaşamını kadın hakları mücadelesine adamış Gülbahar “Baskının olduğu her yerde, haksızlığın olduğu her yerde direniş var, mücadele var. Kadınlar tarih boyunca bu mücadelenin en önünde oldular ve olmaya devam edecekler” diyerek 21. yüzyılın kadınların yüzyılı olacağının en güzel şekilde özetliyordu.

Biz de SES Eşitlik ve Dayanışma Derneği olarak 21. yüzyılın baskıya, haksızlığa direnen kadınlarının SES’ini yükseltmeye devam edeceğiz. Bu karanlık dünyaya ışık saçan, umut olan yıldızları derleyip sizlere ulaştıracağız.

2023’te de yine yıldızları toplayıp size ‘SES YILIN KADINLARI’ olarak sunacağımız için şimdiden heyecanlıyız.